Üniversite yıllarında Savaşçı’yla tanıdım onu ardından: Var mısın? İçimizdeki Çocuk, Mış Gibi Yaşamlar, Bir Kadın Bir Ses, geldi.
Doğan Cüceloğlu’nun, Savaşçı kitabında bir öğretmenden yola çıkarak başlayan anlatımında: Kendini bulma, tanıma ve geliştirme ana temaydı. İnsanların özgürleşmesini, kendini bulma çabasıysa eş görüyordu Cüceloğlu. Bunu da eğitimle, öğretmen temasıyla anlatmaya çalışıyordu.
Kitap, Sokrates’in öğretisi: ‘Kendini Bil’i hatırlattı. Aslında hayatta her şey kendini bilmek, kendini tanımakla başlıyordu. Özgürleşmenin, tabuları yıkmanın, diğerlerinden farklı olmanın ilk şartı buydu: Kendini bilmek!…
TÜYAP’da tanışma fırsatı buldum. Kitaplarını her okuyuşumda onu biraz daha yakından tanıdım. Tanıdıkça arkadaşlığımız dostluğa dönüştü. Her kitabı beni geliştirdi o da yetmedi kişiliğimi yoğurdu, yaşam fenerim oldu. Düşünceleri yaşamımı şekillendirdiği kadar ufkumu da aydınlattı, yüreğimi ferahlattı. İnsan olmanın erdemini, büyüklüğünü, hayat ışığının önemini ondan öğrendim. Dostluğun ne demek olduğunu satırlarında gördüm.
Bireye değer veren, dostluğu önemseyen, insanlığın faydası için çalışan bir öğretmendi, Cüceloğlu.
Topluma hizmeti ön planda tutan, gelişim psikolojisi, insan ilişkileri gibi konular da uzmandı. En önemlisi de insan ruhunun uzmanıydı.
Umut etmeyi, mutlu olmayı, hayata güzel bakmayı tavsiye eden yazıları vardı. Pozitif düşünceleri satırlarından yansıyordu. Hayata kalbiyle dokunan, gönlündeki sıcaklıkla huzur veren, gözlerindeki ışıkla enerji saçan biriydi.
Liderlik yaparken iyi bir dost, bir sırdaş, biraz da arkadaştı. Sadece emir veren despot biri değildi. Konuşmalarında beni ‘biz’ yapıyordu.
İletişim yönü ağır basan sosyolog en önemlisi de psikologdu. Onu bu kadar başarılı kılan, doğuyla batıyı sentezleyebilmesiydi. Küçük bir şehirden Amerika’ya uzanan yolculuğunda birçok kültürle beslenmişti. Her ortama girip, her insanın psikolojisini anlayamaya çalışmıştı. Gördüğü ortamların çeşitliliği ona değer kattığı kadar kitaplarını da zenginleştirmişti. Anadolu insanı gibi yaşamış, Avrupalı gibi düşünmeyi başarmıştı.
Kitapları da bu fikir zenginliğini taşıyordu.
Hayata dokunmayı bilen, bizi de dokunmaya teşvik eden, kendi iç yolcuğunun önemini kavrayan, bize de bu konunun önemini vurgulayan, bebek psikolojisinden insan psikolojisine kadar her şeyi anlayan, bize de anlatan bir bilgeydi.
Eğitimde saygının önemini bilen, sevginin önemlisiyse Yunus’la, Mevlana’yla anlatan biriydi.
Nesil yetiştirmenin ne kadar büyük emek olduğunun farkında olan, çocuk gelişmişini bizden iyi bilen, güven, sevgi, saygı, insan olma özelliklerinin erdemini anlayan biriydi. Ayrıca takdir edilme, değersizlik gibi kavramları kitaplarında işleyen bir bilim adamıydı.
Kitaplarını okuyan kendini sorgulayıp, ne yapmak istediğine karar veriyordu. Hayat yolculuğunun nedenini araştırıp, sorunları boş yere büyüttüğünün farkına varıyordu. En önemlisi de sevginin, saygının, sorumluluğun ve iş birliğinin önemini anlıyordu.
Cüceloğlu, topluma ne vereceğinin, nasıl faydalı olacağının derdindeydi. Önceliğini insanlara hizmet etmeye adamıştı.
Kapitalizme karşı çıkmıştı. Çünkü sistemin yok ettiğini, kendini bulma çabalarını ertelediğini ya da çürüttüğünü biliyordu. Sistem sürekli meşgul ediyor, kendiniz olmayı engelliyordu. Bunu yaparken de medyanın gücünü kullanıyordu.
Onun yolu Anadolu’nun küçük bir yerinden Amerika’ya uzanan kıtalar arası bir yoldu. Yazılarını oluştururken geçmişiyle beslenen, anılarını, birikimlerini satırlarına aktaran bilgeydi.
Bu samimiyetinden olacak ki kitapları çok satanlar arasındaydı.
Uzun ve yorucu geçen ömrüne çok şey katmıştı. Katarken de mum gibi eriyerek bizi aydınlatmıştı.
Dolu dolu yaşayarak hayatın anlamını kavrayan bize de kavratan biriydi. Kısacası hayata borcunu ödeyen bir dehaydı.
9 Şubat 1938 yılında doğan, Doğan Cüceloğlu, yetiştirdiği öğrencilerle, yazdığı kitaplarla ve yüzündeki sıcacık gülümsemesiyle her zaman aramızda yaşayacaktır.
Neslihan Minel
